ଓଡ଼ିଆ ଗସିପ୍ ବ୍ୟୁରୋ: ତାଲିବାନମାନେ କାବୁଲକୁ କବଜା କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ବାୟୁସେନାରେ ୨୪୨ ପ୍ରକାରର ବିମାନ ଏବଂ ହେଲିକପ୍ଟର ରହିଥିଲା । ତାଙ୍କ ବାୟୁସେନାର ମୁଖ୍ୟ ଓ୍ୱିଙ୍ଗ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ଚାରୋଟି ଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିଲା । ହେଲେ କାବୁଲ ତାଲିବାନ ଦଖଲ କରିବା ମାତ୍ରେ ଏହାର ଅଧିକାଂଶ ବାୟୁସେନା ବିମାନ ଏବଂ ହେଲିକପ୍ଟର ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।

ଯାହା ଅନେକଙ୍କୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କରିପାରେ, ତାଲିବାନ ବିରୋଧରେ ଯୁଦ୍ଧରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ କାହିଁକି ନିଜର ବାୟୁସେନାକୁ ଅଳ୍ପ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲା । ଯେତେବେଳେ ସେ ଏଥିପାଇଁ ସଠିକ୍ ଶକ୍ତ ପାଇଥିଲେ । ୨୦୦୨ ମସିହାରେ ଆଫଗାନିସ୍ଥାନ ଏହାର ନୂତନ ବାୟୁସେନା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ଯାହାର ମୁଖ୍ୟାଳୟ କାବୁଲରେ ଥିଲା। ଆଫଗାନିସ୍ଥାନ ବାୟୁସେନାରେ ୨୪୨ ବିମାନ ଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଯୁଦ୍ଧବିମାନ, ହେଲିକପ୍ଟର, ପରିବହନ ଜାହାଜ ଇତ୍ୟାଦି ଥିଲା ।

ସମୁଦାୟ ବାୟୁସେନାରେ ୭୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ସାମରିକ କର୍ମଚାରୀ ଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ତାଲିବାନ କାବୁଲକୁ କାବୁ କଲା ସେତେବେଳେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ବାୟୁସେନା ଖାଲି ଥିଲା । ଏହାର ସାମରିକ କର୍ମଚାରୀମାନେ ବିମାନ ଏବଂ ହେଲିକପ୍ଟର ଯୋଗେ ପଡୋଶୀ ଦେଶ ଆଡକୁ ଚାଲି ଯାଇଥିଲେ । ଅର୍ଥାତ୍ ତାଲିବାନ ଆଫଗାନିସ୍ତାନକୁ କାବୁ କରିବା ବେଳକୁ ଦେଶର ବାୟୁସେନା ବିମାନ ସହିତ ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।

ବର୍ତ୍ତମାନ କାବୁଲ ବାୟୁସେନା ମୁଖ୍ୟାଳୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଏୟାରବେସରେ ଠିଆ ହୋଇଥିବା ୪୦ରୁ ୫୦ ବିମାନ ଏବଂ ହେଲିକପ୍ଟର କେବଳ କବାଡି ବନିଯାଇଛି । A-29 ସୁପର ଟୁକାନ୍ସ ଲାଇଟ୍ ଫାଇଟର୍ସ – ବ୍ରାଜିଲରେ ନିର୍ମିତ ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ଜାହାଜ ସୀମିତ ମିଶନ ପାଇଁ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇଛି । ଏହା ଅନେକ ପ୍ରକାରର ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ସହିତ ସଜ୍ଜିତ ହୋଇପାରିବ । ଶତ୍ରୁକୁ ସଠିକ୍ ଭାବରେ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରେ କିନ୍ତୁ ନିମ୍ନରେ ଥିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଏହାର ଫଳାଫଳ ଭଲ ହୋଇଛି ।

କିନ୍ତୁ ଏଥିରେ ଥିବା ଅଧିକାଂଶ ବିମାନ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ବାୟୁସେନାର ଲୋକଙ୍କ ସହ ଉଡ଼ିଯାଇଛି । ବୋଧହୁଏ ଏହି ଅଣ-କାମ କରୁଥିବା ବିମାନ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଦୁଇଟି ତାଲିବାନ ଦ୍ୱାରା କଏଦ ହୋଇଛି । Mi-8, 17 ପରିବହନ ହେଲିକପ୍ଟର-ମାଲ ପରିବହନ ଏବଂ ଲୋକ ପରିବହନର ସାମରିକ ଆବଶ୍ୟକତା ପାଇଁ ଏହି ଋଷ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ହେଲିକପ୍ଟରଗୁଡ଼ିକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପଯୋଗୀ । ବିଶ୍ୱର ୪୦ଟି ଦେଶ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି ।

ଯଦିଓ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ନିକଟରେ ଥିବା ଏହି ହେଲିକପ୍ଟରଗୁଡ଼ିକ ବହୁତ ପୁରୁଣା ଏବଂ ସୋଭିଏତ୍ ସୈନ୍ୟମାନେ ସେଠାରେ ଥିବା ଯୁଗର । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ଖରାପ । କେବଳ ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଦୁଇଜଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସ୍ଥିତିରେ ଅଛନ୍ତି । UH-60 ବ୍ଲାକହାଉସ-ଏହି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଚାରି ୱିଙ୍ଗ୍ ହେଲିକପ୍ଟରଗୁଡିକ ଆଉ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଅବସ୍ଥାରେ ନାହିଁ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ।

ଏକଦା ଏହି ହେଲିକପ୍ଟରଗୁଡିକ ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିଲା, କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ସେମାନେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ଆଉ ଉପଯୋଗୀ ନୁହଁନ୍ତି । ଏଥିରେ କିଛି ମୂଲ୍ୟବାନ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା, ଯାହା ତାଲିବାନ କବଜାରେ ରଖିଥିଲା । ବାସ୍ତବରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ବାୟୁସେନାର ଏହି ବିମାନଗୁଡ଼ିକର ମଧ୍ୟ ନିଜସ୍ୱ କାହାଣୀ ଅଛି । ସୋଭିଏତ୍ ବାହିନୀ ଦ୍ୱାରା କିଛି ବିମାନ ଏଠାରେ ଛାଡି ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏହା ପରେ ନାଟୋ ବାହିନୀ ଏବଂ ଆମେରିକା ଆଫଗାନିସ୍ତାନକୁ କିଛି ବିମାନ ଏବଂ ହେଲିକପ୍ଟର ଦେଇଥିଲେ ।

ଏଥିରେ ଆକ୍ରମଣ, ଉପଯୋଗୀତା ଏବଂ ପରିବହନ ସେବା ପାଇଁ ବିମାନ ଏବଂ ଚପର ସମେତ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ବିମାନ ଏବଂ ହେଲିକପ୍ଟର ରହିଥିଲା । ଏଥିରେ ୨୦୦ ହେଲିକପ୍ଟର, 47 ବିମାନ ଏବଂ ୨୯ଟି ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ଥିଲା । ସେଠାରେ ୦୧-୦୨ ନଥିଲା କିନ୍ତୁ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ୧୦ରୁ ଅଧିକ ଏୟାରବେସ୍ ଥିଲା । ସବୁଠୁ ବଡ ପ୍ରଶ୍ନ ହେଉଛି ଏସବୁ କୁଆଡେ ଗଲା ।

ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଯେତେବେଳେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ବାୟୁସେନା କାବୁଲକୁ ତାଲିବାନ ଦଖଲ କରିବାର ଖବର ପାଇବା ଆରମ୍ଭ କଲା, ସେତେବେଳେ ଅନେକ ବାୟୁସେନା କର୍ମଚାରୀ ଏବଂ ଅଧିକାରୀ ବିମାନ ଏବଂ ହେଲିକପ୍ଟରରେ ଛାଡିଥିଲେ । ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ବାୟୁସେନାର କେବଳ ୪୬ ବିମାନ ଏବଂ ହେଲିକପ୍ଟର ଉଜବେକିସ୍ତାନ ବିମାନବନ୍ଦରରେ ଠିଆ ହୋଇଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା । ତାଜିକିସ୍ତାନ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ କଥା କୁହାଯାଉଛି । ସେହିଭଳି ଲୋକମାନେ ଅନ୍ୟ ପଡୋଶୀ ଦେଶକୁ ମଧ୍ୟ ଯାଇଥିଲେ । ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆଶରଫ ଘାନି ମଧ୍ୟ ଏକ ବଡ଼ ହେଲିକପ୍ଟର ଯୋଗେ ସଂଯୁକ୍ତ ଆରବ ଏମିରେଟ୍ସକୁ ପଳାଇଥିଲେ ।